Çocuk yetiştirmek, temelde sevgi duygusunu barındırır. Sevginin temel taşı da kabullenmektir. İnsanın sevme yeteneği kazanması için sevilmesi şarttır. Çocuğun dayanağı, anne ve babasının sevgisidir. Sevgiye olan ihtiyaç, hayat boyu devam eder ve sürekli doyurulması gerekir.
Çocuğun nasıl göründüğü, başarıları veya başarısızlıkları sevginin konusu olmamalıdır. Çocuklar, koşulsuz sevgiyi hak eder. Sevgiden yoksun bir çocuk yetiştirmek onda, hayata ve insanlara karşı uyum ve davranış bozuklarına neden olur. Dışlanmışlık hissi, çocukta güvensizlik duygusunun artmasına yol açar.
Disiplin, Ceza ve Ödül Çocuk Yetiştirmek İçin Gerekli Mi?
Düzenli bir aile yapısının oluşması için disiplin gerekli bir kavramdır. Disiplin, kişilerin topluma uyum sağlamaları amacıyla alınan önlemlerdir. Aile disiplininin oluşabilmesi, her bireyin özgürlük sınırını bilmesine bağlıdır. Burada disiplinin amacı çocuğa, düzenli, sorumlu ve tutarlı davranışlar kazandırmaktır. Hoşgörü ve disiplinsizlik tutumlarıyla çocuk yetiştirmek, çocuğun bencil olmasına neden olabilir. Çocuğa katı disiplinler uygulamak onu, öfkeli ve isyankâr yapar.
Disiplin oluşturulmasında ödül ve ceza kavramlarının önemi büyüktür. Ödül, istenilen davranışların pekiştirilmesi için gereklidir. Çocuğun gelişimine katkı sağlar. Ödülün çocuğa hak ettiğinde verilmesi gerekir. Görevini tamamlayan çocuk, yok yere ödüllendirilmemelidir. Güzel söz ve öpücük gibi ödüllere ağırlık verilmelidir. Maddi değer biçilen ödüllerden kaçınmaya özen gösterilmelidir. Hangi davranışı sonucundan ödül aldığını, çocuğun bilmesi gerekir. Ceza yöntemi, çocuğun uyması gereken kurallara uymaması sonucu geliştirilen bir önlemdir. Onur kırıcı cezalar ve çocuğa şiddet uygulamak, onun öz güvenini sarsar. Ayrıca saldırgan, şiddete eğilimli ve disiplinsiz olmasına yol açabilir.
Çocuk Yetiştirmek Konusunda Anne ve Babaların Tutumları
Ailenin tutumları, çocukların kişiliklerine katkı sağlar. Çocukların davranışları 0-6 yaş döneminde kazanılır. Haliyle; anne ve babaların tutumları bu konuda önem arz eder.
Baskıcı ve Otoriter Tutum
Baskıcı ve otoriter olan ebeveynlerin çocukları; hayatları boyunca kuralları, sorgulamadan kabul etmek zorunda olduklarını düşünürler. Böyle bir tutumda çocuk yetiştirmek onları, insan ilişkilerinde sessiz ve çekingen yapar. Diğer insanların düşüncelerini kolayca kabul ederler. Denetlenen, yönetilen, içlerinden geldiği gibi hareket edemeyen bireyler olarak hayatlarını sürdürürler.
Abartılı Hoşgörü ve Gevşek Tutum
Bu tarz ailelerde, çocuğun her davranışı ve hataları kabul görür. Anne ve babalar çocuğunun davranışını sorgulamaz ve onu sınırsızca özgür bırakır. Böyle bir aile ortamında yetişen çocuk; evde kural koyucudur, doyumsuz kişilik özellikleri edinir ve bencil olur. Toplumsal yaşama uyum sağlamakta zorluk çeker.
Dengesiz ve Kararsız Tutum
Ebeveyn davranışları arasında, çocuğun gelişimini en çok olumsuz etkileyen tutumdur. Bu tarz ortamda büyüyen çocukta; dengesizlik, karar verememe ve olaylar karşısında nasıl tepki vereceğini bilememe durumları oluşur. İç dengelerini düzene oturtamayan çocuk, davranışlarında da dengesiz olur.
Aşırı Koruyucu Tutum
Anne ve çocuk ilişkisinde daha çok görülür. Aşırı koruyucu olan annenin, çocuğuna çok fazla güvenmemesi ve tek başına bir birey olduğunu kabul edememesinden kaynaklanır. Bu tutum sonucunda çocuklarda öz güven eksikliği, sosyal ilişki kurmada problem yaşama, sorunlarla başa çıkamama ve aykırı davranışlar sergileme gibi durumlar ortaya çıkar.
İlgisiz ve Kayıtsız Tutum
Ailelerin çocuklarını dışlaması, görmezden gelmesi, onlara karşı ilgisiz ve kayıtsız kalmaları halidir. En büyük sebebi, aile bireylerinin iletişim problemi yaşamasıdır. İlgisiz bir tutumla çocuk yetiştirmek onlarda, aitsizlik duygusu, saldırganlık ve güvensizlik gibi durumları meydana getirir.
Güven Verici, Destekleyici ve Demokratik Olma Tutumu ile Çocuk Yetiştirmek
Bu tutumda anne ve babalar çocuklarını destekler, onlara karşı hoşgörülü olur ve demokratik davranırlar. Böyle bir ailede yetişen çocuk; uyumlu, mutlu, özgür, yaratıcı, öz güven sahibi ve olgun bir kişilik kazanır.
Ergenlik Dönemi ve Yaşanılan Sorunlar
