Sağlık psikolojisi; doktorla hastanın etkileşimini artırmak, sağlık çalışanlarının stresini hafifletmek ve topluma bazı hastalıklarla baş etme yollarını aşılamak amacıyla ortaya çıkmış bir bilim dalı. Yaşam sürelerinin uzamasıyla birlikte süreğen hastalıklar ile yaşlılarda oluşan hastalıklar artmıştır. Bunda psikolojik ve sosyal faktörlerin önemli bir payı var. Kalp, böbrek, şeker ve kanser gibi hastalıklar tedavi edilirken, hasta ve doktor iş birliği içinde olmalı. Günümüzde onkoloji, diyaliz, tüp bebek, çocuk cerrahisi vb. klinik çalışanlarına ve hastalara psikolojik destek veriliyor.
Sağlık Psikolojisinin İlgi Alanları
Sağlık psikolojisi, sağlığı geliştirmek ve sürdürmek konularıyla ilgileniyor. Bunların yanı sıra, hastalıklardan korunmayı, hastalık nedenlerini ve sağlık hizmetlerini de kapsıyor. Etki alanlarını şöyle sıralayabiliriz;
- Klinik sağlığı psikolojisi
- Halk sağlığı psikolojisi
- Toplum sağlığı psikolojisi
- Eleştirel sağlık psikolojisi
Sağlık Psikolojisinde Kuramlar
Yükleme Kuramı
Davranışın nedensel biçimde algılanması süreci olarak tanımlanıyor. İnsanların bulundukları çevreye karşı oluşturdukları tutarlı güdüler ve çevreyi kontrol etme güdülerini barındırır.
Öğrenilmiş Çaresizlik Kuramı
Davranışlar ve sonuçları arasında bağlantının olmadığını öğrenme haliyle başlar. Birey, davranışlarındaki olumlu ve olumsuz sonuçları değerlendirmekte zorlanır. Böylece, düşünsel süreçlerde bir tıkanıklık durumu oluşur. Öğrenilmiş çaresizlik uzun süre devam ederse, kişide depresyon rahatsızlığı meydana gelebiliyor.
Öğrenilmiş İyimserlik Kuramı
Kişinin kendini suçlamayı nasıl bırakacağını, aksiliklerde hep kötü sonuçları görmekten nasıl kurtulacağını ve iyimser olma yöntemlerini öğretir. İyimserlik kavramının, kişilerin yaşam süreçlerinde ve yaşam kalitesinde etkili olduğu biliniyor.
